ملخص المقال التحليل الفهرستي ـ وهو التحليل لما فعله قدماء أصحابنا في تعاملهم مع الأخبار والرجال ـ رؤية جديدة في الحوزات العلمية، وقد ينتج ـ بمعونته ـ آراء جديدة، کما نقدر بمعونته أن ننظر إلی المسائل الرجالية من منظر أخری. ففي هذا المجال نذکر أنموذجاً من المباحث التي ننظر إليها من منظر التحليل الفهرستي وبيّنا مدی الاختلاف بين هذا التحليل والمنهج الرجالي...

إنّک تجدفي مصادر المتصوّفة أموراً لا تتوافق الواقع التاريخي، بل التاريخ يشهد بافتعالها وکذبها. وهذا مثل ما ورد في مصادر المتصوّفة في ترجمة الحسن البصري من أنّه أدرک النبي (صلی الله عليه وآله) وأرضعته أم سلمة تذکرة الأولياء: 1/29.. کما ورد في هذه المصادر أنّه أدرک أمير المؤمنين عليّ بن أبي طالب (عليه السلام)، وذکروا ما جری بين أمير المؤمنين عليّ بن أبي طالب (عليه...

خلاصه سخن مسأله نص در بحث امامت واثبات امامت با نص از مسائل مهم در علم کلام است. در این میان، نصوص فراوانی در کتب فرقین مطرح شده، ودلالت، سند و مصدر آنها مورد بررسی و کنکاش قرار گرفته است. از آنجا که آیات مطرح شده در این مبحث عمدتاً با روایات ارتباط گسترده چیدا می‌کند، در نتیجه بحث پیرامون نصوص بیشتر یک بحث روایی و با ملزومات یک بحث روایی است. نصوص «اثنا عشر...

(تقديم به دوست فاضلم محمّدرضا خاقانی که برای اثبات ايمان ابوطالب، جانانه تلاش می‌کند) در مورد فرق الشيعه منسوب به حسن بن موسی نوبختی و همين طور المقالات والفرق منسوب به سعد بن عبد الله أشعری قمی، سخن فراوان ـ چه به صورت مستقل و چه به صورت ضمنی ـ گفته شده است. شايد روزی خدا توفيق دهد و دست به کار تدوين کتابنامه‌ای درباره اين موضوع شوم؛ تا خدا چه خواهد. در باب اين...

1. احاديث تکراری در آثار صدوق نگارنده از چند سال پيش عمده اوقاتم را به مطالعه آثار حديثی و رجالی اختصاص داده‌ام. در اين ميان، با سؤالات متعدّدی مواجه شده‌ام که گاه برخی از آنها هنوز که هنوز است برايم لا ينحل باقی مانده است. و البته در اين کنکاش‌ها و جستجو گاه به نکات قابل توجی هم دست يافته‌ام. از جمله نکاتی که با دقت در اسانيد صدوق برايم روشن شد تکرار غير معمولی...

امام صادق (عليه السلام) در سال‏83 هـ تولد يافت، و در سال 114 هـ به امامت رسيد، و در سال 148 هـ شهيد شد. دوران امامت آن حضرت مصادف است بادوره ضعف و انقراض حکومت بنی اميه و سالهای آغازين حکومت عباسيان. در نقل‌های بسياری به حضور امام صادق (عليه السلام) در عراق اشاره شده است. در اين باره در کتاب فرحة الغري نمونه‌های زيادی به چشم می‌خورد در بحار الأنوار، ج47، ص162 وما بعدش،...

مسأله عدم تحريف قرآن، مسأله ای است که علی رغم نگارش آثار متعدّد پيرامون آن ـ چه به صورت کتاب، چه در قالب رسائل کوچک و بزرگ، و چه در ضمن کتب کلامی و تفسيری ـ، هنوز به لحاظ نظری، برای برخی مسأله‌ای حل نشده است. يعنی علی رغم آن که بسياری از بزرگان شيعه، ادعای اجماع بر عدم تحريف کرده اند، اما هستند کسانی که تأمّلاتی دارند البته وضع اهل سنت از شيعه درا ين موضوع بدتر است....

باسمه تعالی شأنه اين مقاله مختصر را ـ که در حقيقت بخشی از يادداشت های نسبتاً مفصّل اين حقير درباره اخباری گری است ـ زمانی برای چاپ در مجلّه ای نوشتم، اما گويا چاپ آن مقدّر نبود؛ العبد يدبّر والله يقدّر. ديشب در گعده ای دوستانه خلاصه اش را مطرح کردم، وبعد به فکر نشرش در اين صفحه افتادم. به هر حال اميدوارم خالی از فائده نباشد؛ إن شاء الله. ملخّص المقال: بعد مضي...

ملخص المقال قد ادّعي أنّ القضايا التاريخية لا تثبت بالخبر الضعيف، بل لابدّ في إثباتها من الاستناد إلی خبر صحيح. كما قد ادّعي أنّ ما ورد حول الهجوم علی بيت فاطمة (عليها السلام) ليس فيه خبر صحيح، فلأجله قد يقال: إنّ ما ورد حول الهجوم علی بيت فاطمة (عليها السلام) لا يمكن القول به تاريخياً. ولكن نحن نقول ـ مع فرض عدم وجود خبر صحيح فيما ورد حول الهجوم ـ: إنّه يمكن إثبات...